Bijlagen niet ter vaststelling (GS begroting 2026)

De gebouwde omgeving en bedrijven gebruiken minder energie en wordt duurzamer verwarmd en gekoeld

De opwekking van duurzame elektriciteit is sterk toegenomen

Het energiesysteem is beter geïntegreerd, innovatief, duurzaam en betaalbaar

De energie-infrastructuur is beter afgestemd op vraag en aanbod van (duurzame) energie

Het ondersteunen van de transitie naar een circulaire samenleving is sterker en meer integraal

De transitie naar een klimaatneutrale samenleving wordt concernbreed beter verankerd en gemonitord

Meerjarendoel

4.1.1

De ondersteuning van inwoners voor energiebesparing is beter en draagt bij aan een slimmer en inclusiever energiesysteem  

• Stimuleren van isolatie van particuliere woningen via de volgende programma’s van het Energiedienstencentrum (EDC): het Meerjarig Collectief Ontzorgingsprogramma (MCO), VvE-aanpak (verenigingen van eigenaren) en Energieloket. Binnen het MCO-programma worden ook de extra middelen voor grootschalige isolatie ingezet (Statenvoorstel plan inzet middelen versnelling energietransitie);
• Ontwikkelen van een aanpak voor de verduurzaming van monumenten via het EDC;
• Zorgen voor een ondersteuningsstructuur voor bewonersinitiatieven die besparings- of warmteprojecten willen uitvoeren. Hiervoor is er een Servicepunt Energie en zijn er subsidies beschikbaar.

• Binnen het MCO-programma zijn minimaal 3.000 verduurzamingsmaatregelen uitgevoerd. Het streven is dat 25% van de deelnemende huishoudens ook een tweede maatregel treft;
• Minimaal 6 gemeenten nemen deel aan de monumentenaanpak van het EDC;
• Er zijn meer bewonersinitiatieven actief geworden en er zijn meer projecten van bewonersinitiatieven opgestart en ondersteund.  

Meerjarendoel

4.1.2

Ondersteuning voor en toezicht op energiemaatregelen bij bedrijven en maatschappelijke organisaties is beter.  

• Stimulering van energiebesparing en gebouwgebonden opwekking bij maatschappelijke organisaties met behulp van energiescans en advisering over financiering, aanbesteding en realisatie door duurzaamheidscoaches;  
• Stimulering van verduurzaming bedrijfspanden en - processen als ook bedrijventerreinen en Cluster 6 bedrijven door: een ontzorgingsprogramma voor het MKB met de inzet van duurzaamheidsadviseurs en energiescans, deelname aan een landelijke aanpak met aanjagers op bedrijventerreinen, het ondersteunen van (de oprichting van) regionale ondernemersloketten en ontwikkelen van een aanpak voor Cluster 6 bedrijven;
• In samenwerking met de omgevingsdiensten en gemeenten zetten we in op kennisdeling, data-uitwisseling en monitoring, zodat we toezicht op verplichte energiemaatregelen en ondersteuning beter op elkaar afstemmen. Zo vergroten we onze gezamenlijke effectiviteit en stimuleren we extra energiebesparing.  

• 1 mei 2027 zijn 1 voor minimaal 765 maatschappelijke gebouwen energiescans en adviesrapporten opgesteld.
• 1 mei 2027 is op minimaal 27 bedrijventerreinen de organisatiegraad verhoogd en zijn plannen voor verduurzaming opgesteld. Voor minimaal 591 bedrijven zijn energiescans en energiebesparende adviezen opgeleverd. In 2026 zijn 2 regionale ondernemersloketten ondersteund en is een aanpak ontwikkeld voor verduurzaming van Cluster 6 bedrijven;
• In 2026 werken we in minimaal 6 gemeenten samen met de omgevingsdiensten om via data-uitwisseling energiebesparing bij maatschappelijk vastgoed en bedrijven te verhogen door informatiegestuurd deelnemers aan onze stimuleringsprogramma’s te werven.   

Meerjarendoel

4.1.3

In de Kadernota 2026 is de doelenboom voor programma 4 gewijzigd. In de gewijzigde doelenboom vervalt dit meerjarendoel. De doelen voor zon op dak zijn nu onderdeel van meerjarendoel 4.1.2.

Meerjarendoel

4.1.4

De beschikbaarheid en toepassing van duurzame warmte- en koudebronnen is groter.  

• Het verder uitbouwen van de ondersteuning door het opzetten van een Expertteam warmte om gemeenten met financiële, juridische en financiële vragen over warmtesystemen te kunnen adviseren;
• Het oprichten van een Utrechts Warmte Ondersteuningsbedrijf voor het samen met gemeenten ontwikkelen en realiseren van publieke warmtenetten, indien voldoende is aangetoond dat dit wenselijk en haalbaar is.

• Minimaal 15 gemeenten hebben advies gekregen vanuit het Expertteam warmte;
• Het Utrechts Warmte Ondersteuningsbedrijf levert diensten aan gemeenten rondom het ontwikkelen van warmteprojecten of het oprichten van lokale warmtebedrijven.

Meerjarendoel

4.2.1

De groei van duurzame elektriciteit is ruimtelijk beter mogelijk gemaakt.  

• We doorlopen in ieder geval projectbesluitprocedures in de gemeenten Lopik, Montfoort, Oudewater en Wijk bij Duurstede om de RES-doelstelling van 2,4 TWh duurzame opwek voor 2030 te realiseren. Dit is in aanvulling op de opwek die door gemeenten mogelijk wordt gemaakt;
• Ondersteuning van gemeenten bij het zoeken naar oplossingen in geval van (mogelijke) drempels vanuit provinciaal beleid in ruimtelijke procedures voor duurzame opwek. We informeren gemeenten over de uitkomsten van de Programma-aanpak SMR van het Rijk;
• Deelname in (programma Opwek van Energie op Rijksvastgoed) OER-trajecten om een goede ruimtelijke inbedding te waarborgen en te helpen de projecten efficiënt te doorlopen.

• Voor alle projecten om in totaal 2,4 TWh duurzame energie op te wekken zijn de ruimtelijke procedures gestart of doorlopen;
• Voor alle OER-trajecten is minimaal, indien de ruimtelijke procedure nog niet is gestart, een tender voor gronduitgifte in voorbereiding.

Meerjarendoel

4.2.2

Meer inwoners doen mee en participeren in de energietransitie.  

• Regie op de uitvoering van de afspraken uit het Beleidskader Lokaal Eigendom en Participatie bij de windenergieprojecten in de provincie Utrecht;
• Ondersteuning van gemeenten bij de realisatie van lokaal eigendom en zeggenschap bij wind- en zonne-energieprojecten. Gemeenten worden geholpen bij het opstellen en uitvoeren van beleid;
• Zorgen voor een ondersteuningsstructuur samen met Energie van Utrecht voor coöperatieve energieprojecten. Hiervoor is er een Servicepunt Energie en zijn middelen beschikbaar (leningen via Ontwikkelfonds Opwek en subsidie). Er is ook ruimte om te werken aan het bekender en beminder maken van energiecoöperaties.

• Minimaal 50% lokaal eigendom en zeggenschap is verankerd in alle omgevingsovereenkomsten die in 2026 bij windenergieprojecten gesloten en uitgevoerd worden;
• Alle gemeenten die met wind en zon op land aan de slag gaan hebben beleid waar lokaal eigendom en zeggenschap onderdeel van is;
• Energiecoöperaties zijn in positie om de uitvoering van coöperatieve projecten op te pakken. Hiervoor hebben ze een groter aantal leden en/of deelnemers aan activiteiten/acties van energiecoöperaties geworven.

Meerjarendoel

4.3.1

Wet- en regelgeving zijn beter afgestemd op energietransitie (lobby):
In de Kadernota 2026 is de doelenboom voor programma 4 gewijzigd. In de gewijzigde doelenboom vervalt dit meerjarendoel. De doelen voor lobby zijn nu integraal onderdeel van alle meerjarendoelen.  

Meerjarendoel

4.3.2

Innovaties leveren een grotere bijdrage aan een duurzaam energiesysteem.

• Ondersteunen en uitvoeren van projecten die passen in de Roadmap slimme energiesystemen provincie Utrecht (slimme oplossingen netcongestie);
• Het project energiehubs op bedrijventerreinen provincie Utrecht uitvoeren. Het ministerie van Klimaat en Groene Groei en Provinciale Staten hebben hiervoor middelen beschikbaar gesteld (Statenvoorstel 'Plan inzet middelen versnelling energietransitie’). Dit project draagt ook bij aan meerjarendoelen 4.3.1 en 4.3.2;
• Ondersteunen en uitvoeren van innovatieprojecten rond andere geselecteerde thema’s zoals energierenovaties in de gebouwde omgeving, circulariteit en waterstof.

• 5 innovatieprojecten zijn ondersteund die de energietransitie in Utrecht versnellen;
• 10 (nieuwe en bestaande initiatieven voor) energiehubs zijn ondersteund en 2 energiehubs zijn gerealiseerd.

Meerjarendoel

4.3.3

De energietransitie is beter betaalbaar voor iedereen (passende financiële instrumenten):
In de Kadernota 2026 is de doelenboom voor programma 4 gewijzigd. In de gewijzigde doelenboom vervalt dit meerjarendoel. De doelen voor inclusieve energietransitie zijn nu onderdeel van meerjarendoel 4.1.1.

Meerjarendoel

4.3.4

Netcongestie wordt sneller aangepakt en de energie-infrastructuur is beter afgestemd op vraag en aanbod van duurzame energie.

• De provincie Utrecht onderzoekt in nauw overleg met de netbeheerders, Rijksoverheid en gemeenten hoe zij haar rol bij het versnellen van de netuitbreidingen verder kan versterken, bijvoorbeeld door aanpassing van de Omgevingsverordening waar nodig;
• We faciliteren samenwerking met netbeheerders en gemeenten met inhoudelijk experts bij het zoeken naar en realiseren van slimme oplossingen. Dit doen we mede door het organiseren van werkplaatsen en communities of practice (CoP’s) voor bedrijven, projectontwikkelaars, woningbouwcorporaties en betrokken ambtenaren om kennis en ervaringen over slimme oplossingen op te doen te delen en (daarmee) op te schalen;
• We organiseren 6 keer per jaar een Energy Board voor de netbeheerders, regio's, gemeenten Amersfoort en Utrecht en Ministerie KGG om de urgente problematiek van de netcongestie nauwgezet te volgen en hierop gericht actie te ondernemen. We organiseren 2 keer per jaar een klankbordgroep voor de maatschappelijke partners.

• De netbeheerders zijn ondersteund bij een goede ruimtelijke inpassing van de verschillende netuitbreidingen en we zijn direct betrokken bij 3 prioritaire netuitbreidingen in onze rol als Bevoegd gezag;
• De bredere acceptatie en implementatie van slimme oplossingen zoals  alternatieve contractvormen, congestieverzachters en netbewuste woningbouw;
• De Energy Board stuurt op een effectieve aanpak van de netcongestie, met begrip voor elkaars standpunten (overheid/ netbeheerder).

Meerjarendoel

4.3.5

Sturing, duurzame gassen, energieopslag en duurzame regelbare opwek dragen meer bij aan het energiesysteem van de toekomst.

• We werken verder aan de verkennings- en onderzoeksprojecten zoals deze zijn gedefinieerd in de vastgestelde P-MIEK 2.0;
• We zetten de eerste stappen in de totstandkoming van P-MIEK 3.0 en het uitwerken van een integrale programmering van het energiesysteem (opwek, opslag en transport van energie);
• Samen met onze partners werken we aan meer duidelijkheid voor ruimtelijke mogelijkheden voor opslag van energie.

• De P-MIEK verkenningsprojecten (warmte, waterstof en elektriciteit) zijn afgerond;
• De Startnotitie P-MIEK 3.0 is in samenspraak met betrokken partners opgeleverd;
• Er wordt voor energieopslag duidelijkheid geboden over zowel de ruimtelijke als energetische voorwaarden van energieopslag.

Meerjarendoel

4.4.1

Het elektriciteitsnetwerk wordt slimmer en beter gebruikt:
In de Kadernota 2026 is de doelenboom voor programma 4 gewijzigd. In de gewijzigde doelenboom vervalt dit meerjarendoel. De doelen voor slimmer gebruik van het elektriciteitsnetwerk zijn nu onderdeel van meerjarendoelen 4.3.2 en 4.3.4.  

Meerjarendoel

4.4.2

De ruimtelijke inpassing van netuitbreidingen gebeurt sneller:
In de Kadernota 2026 is de doelenboom voor programma 4 gewijzigd. In de gewijzigde doelenboom vervalt dit meerjarendoel. De doelen voor ruimtelijke inpassing van netuitbreidingen zijn nu onderdeel van meerjarendoel 4.3.4.  

Meerjarendoel

4.4.3

Er is meer integraliteit in de programmering van de energie-infrastructuur:
In de Kadernota 2026 is de doelenboom voor programma 4 gewijzigd. In de gewijzigde doelenboom vervalt dit meerjarendoel. De doelen voor integrale programmering van de energie-infrastructuur zijn nu onderdeel van meerjarendoel 4.3.5.  

Meerjarendoel

4.5.1

Betere inbedding van circulair in het provinciale beleid en de uitvoering door het uitvoeren van de middellange termijnstrategie circulaire samenleving

• Uitvoering geven aan de Middellange termijnstrategie circulaire samenleving door middel van de activiteiten in de bijbehorende uitvoeringsagenda 2025 -2027;
• We werken per focusthema de activiteiten uit die beschreven staan in de uitvoeringsagenda circulaire samenleving 2025-2027;
• We zetten daarnaast in op het versnellen van de transitie via zogenaamde ‘coördinerende werkzaamheden’ waaronder kennisdeling, monitoring en het maken van afspraken met gemeenten en andere regionale partners.

• De drie doelen uit de Beleidsvisie Circulaire Samenleving 2050, te weten (1) minder milieudruk, (2) meer leveringszekerheid en (3) een toekomstgerichte regionale economie;
• Daartoe verminderen van het gebruik van primaire abiotische (voor het eerst gebruikte, niet hernieuwbare) grondstoffen in en door de provincie Utrecht;
• Daartoe versnellen van de transitie naar een circulaire samenleving door focus op de 5 in de MTS vastgestelde focusthema’s. 1. Opdrachtgeverschap, inkoop en subsidies 2. Ruimte 3. Circulair (ver)bouwen 4. Vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) 5. Bedrijven en ketens.

Meerjarendoel

4.6.1

Betere sturing op de doelen voor klimaatmitigatie door het uitvoeren van De Utrechtse Klimaataanpak: Naar Netto Nul

• Uitvoering geven aan de Utrechtse Klimaataanpak: Naar Netto Nul door middel van de activiteiten in de bijbehorende uitvoeringsagenda 2024 -2028;
• Onderdeel van de uitvoeringsagenda is het monitoren van de voortgang in de zes klimaattafels (klimaatsectoren) 1) Elektriciteit, 2) Gebouwde omgeving, 3) Industrie, 4) Landbouw en Landgebruik, 5) Mobiliteit, 6) De Provincie als voorbeeld bij het bereiken van de klimaatdoelen van de provincie Utrecht en hier intern en extern over rapporteren;
• We zetten daarnaast in op het versnellen van de transitie via coördinerende werkzaamheden, waaronder kennisdeling, monitoring en het maken van afspraken met gemeenten en andere partners.

• Verlaging van de broeikasgasuitstoot in de gehele provincie Utrecht met 55% in 2030 (ten opzichte van 1990) en netto nul uitstoot in 2050. We kunnen de uitstoot van broeikasgassen met ongeveer 95% verminderen. De laatste 5% uitstoot zal er ook nog in 2050 zijn. Door CO2 uit de atmosfeer te onttrekken – zogenaamde negatieve emissies – kunnen we naar netto nul emissies in 2050;
• Daartoe sturen op de indicatieve restemissies per klimaattafel (klimaatsector);
• Met de eigen organisatie zelf het goede voorbeeld geven t.a.v. het terugdringen van de broeikasgasuitstoot.