Hoofdstuk 1 - Begroting op hoofdlijnen

De financiële begroting is opgenomen in hoofdstuk 4 van de programmabegroting. In hoofdstuk 3 van de programmabegroting vindt u de paragrafen. Enkele paragrafen geven daarbij specifiek inzicht in een doorsnede van de financiële begroting. De paragrafen "Weerstandsvermogen en risicobeheersing" en de "Financiering" zijn hier voorbeelden van.

In deze paragraaf wordt u meegenomen in de ontwikkeling van het financieel beeld vanaf de Kadernota 2026-2029.

Deze paragraaf start met een samenvattende tabel waarin inzicht wordt gegeven in de financiële ontwikkeling van de begroting 2026 en het bijbehorende meerjarenperspectief 2027-2029 vanaf de Kadernota 2026-2029. In deze tabel zijn de financiële ontwikkelingen gegroepeerd. De tabel start met "Saldo Kadernota 2026-2029, gevolgd door “Meicirculaire 2025 provinciefonds “, “Structurele Opgave Kadernota 2026-2029” en tot slot " Najaarsrapportage 2025". Dit leidt tot de beginstand van de begroting 2026. Hierin zijn ook de administratieve wijzigingen verwerkt. Daarna volgen de autonome ontwikkelingen en ontwikkelingen in programma's in de begroting zelf. Onder de tabel is per onderdeel een toelichting opgenomen. 

De begroting 2026 is na de autonome ontwikkelingen en de ontwikkelingen in de programma's niet sluitend. In 2026 sluit het saldo doordat we €5.004 onttrekken aan de saldireserves. Er was een financieel probleem wegens te hoge inschatting van de motorrijtuigenbelasting door verkeerde aantallen voertuigen die zijn verstrekt door de Belastingdienst. Structureel laten we in de begroting een positief beeld zien. Dit komt doordat we een positief concessieresultaat hebben waarvan we een gedeelte inboeken, het overige gedeelte boeken wij nog niet in aangezien dat op moment van schrijven nog onderdeel is van een rechtszaak.

In de begroting 2026 is nog niet de herverdeling van het provinciefonds opgenomen. BZK zal ons hier pas in de septembercirculaire hierover officieel op de hoogte stellen en het is niet mogelijk om de septembercirculaire te verwerken in de begroting 2026. Zoals ieder jaar is de begroting 2026 op de meicirculaire gebaseerd. De inschatting is dat in de septembercirculaire de tussenstap die is afgesproken voor het provinciefonds officieel berekend zal worden. Zoals in het coalitieakkoord is afgesproken, zullen we voor 2026 hier het weerstandsvermogen voor aanspreken waar voor de herverdeling van het provinciefonds een reservering is gemaakt. Overigens hebben wij indicaties gekregen dat naast negatief nieuws de septembercirculaire mogelijk ook positieve effecten zal laten zien. Wij zullen zo snel mogelijk via een statenbrief de effecten van de septembercirculaire voor de provincie Utrecht bekend maken.    

U heeft bij de kadernota een motie aangenomen “extra kader bij de kadernota”. Naar aanleiding van de fout van de belastingdienst en de herverdeling van het provinciefonds wordt hier opgeroepen om terughoudend om te gaan met bestedingen. Ook wordt verzocht om financiële heroverwegingen integraal vorm te geven bij de kadernota 2027. Tevens roept u op om 2026 financieel te sluiten. Over het invullen van deze motie ontvangt u een separate statenbrief.

Toelichting op aanvullende financiële voorstellen na de najaarsrapportage

Saldo na de Kadernota 2026-2029
De door uw Staten in juli 2025 vastgestelde Kadernota 2026-2029 vormt het startpunt voor de verwerking in de begroting 2026. In de Kadernota zijn de voorstellen per programma opgenomen. Voor de inhoud en toelichting van de diverse onderdelen, zoals de voorstellen per programma, verwijzen wij u naar de Kadernota 2026-2029 Provinciale Staten 9 juli 2025 9:30, Stateninformatie Provincie Utrecht provincialestatenutrecht.nl)

Meicirculaire 2025 provinciefonds
De structurele bijstelling van het accres in de meicirculaire 2025 is vanaf 2026 financieel verwerkt in de primitieve begroting 2026. Hierover is uw Staten in juni geïnformeerd door middel van een Statenbrief.
Statenbrief Meicirculaire 2025 provinciefonds GS 17 juni 2025.docx

De impact van de wijziging van het indexatiemodel voor het provinciefonds is hiermee opgenomen in de provinciale begroting. De indexering van het provinciefonds is niet langer gekoppeld aan de rijksuitgaven (de zogenaamde Trap op Trap af systematiek), maar aan het bruto binnenlands product (BBP).
Ook het definitief schrappen van de opschalingskorting vanaf 2026 is hiermee verwerkt in de begroting.

Najaarsrapportage 2025
In de Najaarsrapportage 2025 zijn enkele meerjarige bijstellingen opgenomen. Voor een overzicht en toelichting van de diverse meerjarige bijstellingen verwijzen wij u naar de Najaarsrapportage 2025, paragraaf 2.1.

Beginstand begroting 2026  
Het begrotingssaldo uit de kadernota 2026-2029, de meicirculaire 2025 provinciefonds, de structurele opgave kadernota 2026-2029  en de meerjarige bijstellingen uit de najaarsrapportage 2025 vormen de beginstand van de begroting 2026 en het meerjarenperspectief 2027-2029.
In deze beginstand zijn meerdere onzekerheden nog niet meegenomen, dit aangezien het onduidelijk is of, wanneer en/of hoe groot het effect gaat zijn. De belangrijkste van deze onzekerheden is het verdeelmodel van het provinciefonds waarover u al in dit hoofdstuk bent geïnformeerd. Een andere onzekerheid is dat een deel van de concessieverlening nog onderdeel is van een rechtszaak. Als  deze uitspraak tegenvalt dan is wellicht een noodconcessie nodig is en dit kan tot hogere kosten leiden dan nu in de begroting verwerkt.
In het hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat er wordt bezuinigd op de SPUK’s. De onmiddellijke financiële omvang van dit probleem lijkt beperkt. Ook omdat bij een kleinere bijdrage ook een kleiner bereik hoort. Echter dit zal wel gevolgen hebben voor hetgeen we uiteindelijk daadwerkelijk kunnen bereiken als provincie.
Er zijn daarnaast autonome ontwikkelingen en ontwikkelingen programma's die wel een kwantificeerbaar incidenteel en/of structureel financieel effect hebben op het begrotingssaldo. Deze worden hierna toegelicht.

Toelichting autonome ontwikkelingen

Bijstelling opbrengst Motorrijtuigenbelasting 

In de kadernota 2026-2029 is de opbrengst van het provinciaal opcenten naar boven bijgesteld als gevolg van de verhoging van het tarief op basis van de gemaakte afspraken in het coalitieakkoord 2023-2027. De opbrengst wordt nu geactualiseerd op basis van de meicirculaire 2025. Hierover is uw Staten in juni geïnformeerd door middel van een Statenbrief. Statenbrief Meicirculaire 2025 provinciefonds GS 17 juni 2025.docx

Uit de meicirculaire 2025 provinciefonds blijkt dat de vrijstelling voor emissievrije auto’s vanaf 2026 is verlengd. Dit betekent dat:

• van 2026 tot en met 2028 voor emissievrije personenauto’s een tariefkorting van 30% geldt, gevolgd door een tariefkorting van 25% voor het jaar 2029;
• De verlenging van de vrijstelling voor emissievrije auto’s vanaf 2026 leidt voor provincies tot lagere inkomsten uit de opcenten. Ter compensatie is een budget van € 656 mln. gereserveerd op de Aanvullende Post verdeeld over de jaren 2026 t/ m 2030. Er is momenteel nog geen duidelijkheid over de verdeling van deze compensatie per provincie. Voorzichtigheidshalve ramen we de compensatie voor de provincie Utrecht vooralsnog op 1/12e deel (8,33%). Ter illustratie; in de jaren 2022 t/ m 2024 was de jaarlijkse landelijke compensatie € 124 mln., waarvan € 13,55 mln. voor de provincie Utrecht, zijnde 10,93%.

In onze raming van de opbrengst aan opcenten op de motorrijtuigenbelasting voor de jaren 2026 tot en met 2029 hebben wij met voornoemde vrijstelling voor emissievrije auto’s rekening gehouden.

Actualisatie kapitaallasten
Overeenkomstig de Nota investeren wordt bij de begroting een geactualiseerd Meerjaren investeringsplan (MIP) Mobiliteit vastgesteld. Vanuit dit MIP zijn de kapitaallasten berekend voor de jaren 2026-2029. De bijstelling binnen het kapitaallastenplafond is de mutatie ten opzichte van het MIP Mobiliteit bij de Kadernota 2026-2029. Het MIP is als aparte bijlage toegevoegd en ligt ook ter vaststelling voor.

Aanbestedingsvoordeel OV concessies
Vrijval van het aanbestedingsvoordeel OV concessie Buiten. De OV concessie Binnen is op het moment van schrijven onder de rechter en nog niet definitief gegund. Een negatief besluit van de rechter kan betekenen dan we een nieuwe aanbesteding en noodconcessie moeten starten met mogelijk hogere in plaats van lagere kosten.

Actualisatie begroting beheer en onderhoud wegen(vaar)
Het meerjarenonderhoudsplan wegen (MOP) is geactualiseerd en de begroting is hierop aangepast.

Kapitaallasten OV assets
Actualisatie van het MIP Mobiliteit bij de begroting 2026. Door twee nieuwe investeringen en de bijstelling van een aantal lopende investeringen stijgen de kapitaallasten voor de OV assets.

MIP Wegen
Op basis van het geactualiseerde MIP zijn de kapitaallasten opnieuw bepaald.

Renteopbrengst treasury 2026
Raming renteopbrengst treasury 2026 welke gebaseerd is op de liquiditeitsprognose 2026.
Doordat de liquide positie van de provincie door het UPLG beter is dan verwacht, wordt hier een baat verwacht.

Stelpost MIP
Bij het verwerken van het MOP en het MIP in de begroting 2026 blijkt dat de Stelpost MIP niet voldoende is om de prijsstijgingen en aanpassing MIP te dekken. Daarom is deze vanuit het begrotingssaldo aangevuld. In 2026 is de Stelpost daarom nu nihil.

Verwerking meicirculaire 2025
Met deze begrotingswijziging wordt de meicirculaire van het provinciefonds verwerkt in de begroting 2026.

Toelichting ontwikkelingen in programma's

Dotatie egalisatiereserve IV Roadmap
Door middel van deze begrotingswijziging wordt een dotatie gedaan aan de -per 2026 ingestelde - egalisatiereserve IV Roadmap

Onttrekking saldireserve
Er is een onttrekking van €5 miljoen aan de Saldireserve gedaan om de begroting 2026 sluitend te maken.

Subsidieloket
Dit betreft een doorberekening van de kosten van het Subsidieloket.