Bijlagen niet ter vaststelling (GS begroting 2026)

De omgevingsvisie zorgt voor een goede afweging tussen plannen en Utrechtse kwaliteiten door concentreren en combineren

De gebiedsontwikkeling is integraal en gericht op efficiëntie en kwalitatief hoogwaardig ruimtegebruik.

Er is passende woonruimte die aansluit bij de woningbehoefte in de provincie Utrecht.

Meerjarendoel

1.1.1

Het provinciaal omgevingsbeleid is beter en integraler.

1. We leggen onze integrale lange termijn ambities en beleidsdoelen voor de fysieke leefomgeving vast in onze de Omgevingsvisie provincie Utrecht. We streven ernaar deze actueel te houden, en actualiseren haar in principe eens in de vier jaar. Daarbij betrekken we mede-overheden en inwoners. De wijziging wordt in het najaar 2026 vastgesteld.
2. In de Omgevingsverordening staan al onze regels over de fysieke leefomgeving. Om deze actueel en goed toepasbaar te houden wordt deze periodiek gewijzigd. Deze wijziging wordt, samen met de wijziging van de Omgevingsvisie, in 2026 vastgesteld.
3. Wij maken samen met gemeenten en regio's plannen voor het realiseren van voldoende woningen en bedrijventerreinen met een goede kwaliteit. Dat leggen we vast in het Provinciaal Programma Wonen en Werken (PPWW). Door deze regelmatig te actualiseren spelen we goed en flexibel in op maatschappelijke ontwikkelingen en de daarmee samenhangende behoeftes. In 2026 wordt het nieuwe PPWW vastgesteld door GS.

• De wijziging Omgevingsvisie provincie Utrecht is vastgesteld door PS.
• De wijziging Omgevingsverordening provincie Utrecht is vastgesteld door PS.
• Het PPWW 2026 is vastgesteld door GS.  

Meerjarendoel

1.1.2

Provinciale belangen zijn beter geborgd in samenwerking met (boven)regionale partners.

1. We werken samen met Rijk, buurprovincies, gemeenten, regio's en waterpartners om onze provinciale doelen te behalen. We versterken onze positie in diverse Rijk-regiosamenwerkingstrajecten. Hierdoor kunnen we beter sturen op het maken van afspraken met andere overheden over het realiseren van ambities, de onderlinge rolverdeling en in te vullen randvoorwaarden, waarbij ook de integraliteit gewaarborgd wordt. We benutten hiervoor de jaarlijkse Bestuurlijke Overleggen Leefomgeving en MIRT met Rijk en regio.
2. We geven uitvoering aan de wederzijdse afspraken die gemaakt zijn in het Ruimtelijk Arrangement 2025. Daarnaast evalueren we met het ministerie VRO het proces van Ruimtelijk Voorstel en Ruimtelijk Arrangement.    
3. In NOVEX-gebieden komen veel nationale opgaven samen, is de transitie ingrijpend of overstijgt het de grenzen van de provincie. NOVEX-gebieden zijn door het Rijk aangewezen. De provincie Utrecht kent vier NOVEX-gebieden, te weten Groene Hart, Utrecht-Amersfoort, Arnhem-Nijmegen-Foodvalley en Schipholregio. We stellen samen met Rijk en regio Regionale Investeringsagenda's op voor deze NOVEX-gebieden. De Ontwikkelperspectieven voor de NOVEX-gebieden vormen daar mede de basis voor.

• Uitvoering aan afspraken uit het Ruimtelijk Arrangement waaronder:
  • Werkplaats Kraag van Utrecht: een ontwerpend onderzoek naar hoe urgentie transities kunnen worden verbonden met de integrale ontwikkeling van de Hollandse Waterlinies.
  • Investeringsagenda Gezondheidsmetropool: Agenda voor de versterking van de internationale positie van het gezondheidscluster.
• Regionale Investeringsagenda's voor NOVEX-gebieden Groene Hart, Utrecht-Amersfoort, Arnhem-Nijmegen-Foodvalley en Schipholregio.

Meerjarendoel

1.1.3

Het provinciaal omgevingsbeleid is beter geborgd in samenwerking met gemeenten.

1. Wij borgen onze provinciale belangen door beïnvloeding van gemeentelijke plannen. Dit doen wij door in te zetten op vroegtijdige betrokkenheid bij gemeentelijke plannen. Ons wettelijk instrumentarium is daarbij een stok achter de deur.
2. Het Coördinatiepunt organiseert de advisering op gemeentelijke ruimtelijke visies, programma's, plannen en initiatieven  op een snelle en integrale manier door middel van het Integraal Planteam (IPT).
3. Het werken onder de Omgevingswet optimaliseren we door afstemming met de andere Coördinatiepunten in de beleidscyclus. Door gericht relatiemanagement geven wij structuur aan de gebiedsgerichte aanpak en dialoog met gemeenten. Samen leggen wij werkafspraken en doelstellingen vast en creëren we een gezamenlijk overzicht van ruimtelijke initiatieven, zodat we vroegtijdig en samenhangend onze en gemeentelijke belangen kunnen borgen bij de gebiedsgerichte uitwerking van beleid.

• Voor 75% van de gemeenten hebben we een digitaal overzicht klaar van gebieds- en op uitvoering gerichte initiatieven en hoe we deze verbinden aan provinciale opgaven.
• Het coördinatiepunt gemeentelijke, plannen en initiatieven is ingericht om integrale afstemming en koersbepaling voor de beleidsdoorwerking snel en efficiënt te organiseren. De hiervoor ontwikkelde overlegvormen en instrumenten zijn geëvalueerd en doorontwikkeld.
• We versterken de relaties met gemeenten en werken efficiënt samen onder de Omgevingswet.

Meerjarendoel

1.1.4

Omgevingsinformatie en monitoring van omgevingsbeleid wordt beter ingezet

1. Wij houden onze systemen en gegevens actueel om de aansluiting op de landelijke voorziening van het digitale stelsel voor de Omgevingswet te borgen. Daarnaast richten we ons regionaal, interprovinciaal en landelijk op betrouwbare en bruikbare informatie over de leefomgeving (informatieproducten) gericht op een gemeenschappelijke informatiebasis voor de ruimtelijke opgaven.
2. We passen onze ‘digitale scenario's’ toe, die ons moeten helpen bij een veelheid aan gebiedsgerichte vraagstukken, en verkennen de regionale samenwerking hierin.
3. We ondersteunen monitoringsactiviteiten door voor verschillende monitors een vergelijkbare digitale omgeving in te zetten, waarbij de systematiek van de monitor omgevingsbeleid leidend is. We bevorderen integraliteit en betrouwbaarheid door ook voor verschillende monitors zoveel mogelijk dezelfde informatiebasis te hanteren. Het inrichten van een provinciaal indicatorenregister helpt overzicht te houden en kwaliteit te bewaken. De monitor Omgevingsbeleid ontwikkelen we door in lijn met wijzigingen in de Omgevingsvisie en actualiseren deze regelmatig op basis van (met name) informatie uit de provinciale programma’s

• De juridische werkingsgebieden van beleid (geografische duiding) zijn actueel en onderdeel van een eenduidige informatiebasis voor programma’s onder Omgevingswet.
• We delen een digitale 3D simulatieomgeving om ruimtelijke afwegingen inzichtelijk te maken.
• De monitor Omgevingsbeleid is geactualiseerd. We maken een aanzet voor een indicatorenregister.

Meerjarendoel

1.2.1

Door gebiedsgericht participeren en reguleren gaan ruimtelijke ontwikkelingen sneller leiden tot een beter ruimtegebruik.

1. Om provinciale belangen te realiseren, leggen we burgerbindende planologisch-juridische kaders vast. Dit doen wij onder andere in de vorm van projectbesluiten.
2. We zetten bij projecten en gebieden, waar integrale en complexe opgaven spelen die direct raken aan ons omgevingsbeleid actief in ter bevordering van samenwerking en het behalen van provinciale doelen. Dit doen wij vanuit en met het maatschappelijk initiatief, in samenwerking met gemeenten, waterschappen en waar nodig het Rijk.
3. We werken samen aan diverse projecten zoals Groot-Merwede (A12-zone), Rijnenburg, Amersfoort-Bovenduist, de Gebiedssamenwerking A(mersfoort) tot Z(eist), Regiopoorten (bv Driebergen-Zeist), Veenendaal de Klomp en De Nieuwe Meent.

• We vervolgen de projectprocedure voor Hoogspanningsstation Utrecht Noord en Amersfoort Noord in het kader van de netcongestie. We vervolgen de projectprocedure windenergie (RES) voor in ieder geval Wijk bij Duurstede, Stichtse Vecht en Montfoort/Oudewater en aanvullend een nog te bepalen aantal gebieden.
• Mogelijk starten we de projectprocedure voor de Rijnburg (Gelderland wordt trekker) en voor de Rondweg Veenendaal-Oost.
• In de gebiedssamenwerkingen zorgen we voor een integrale provinciale inbreng en zetten stappen zoals het maken van bestuurlijke afspraken om richting uitwerking en realisatie te gaan.

Meerjarendoel

1.2.2

Hart van de Heuvelrug en Vliegbasis Soesterberg is ook opgenomen in de paragraaf grondbeleid.

1. We ronden de realisatie van laatste twee resterende natuuropgaven zover mogelijk af. Dit zijn de vergroening van Kamp van Zeist en de aanleg van de ecologische corridor over Camp New Amsterdam.  
2. B.V. Hart van de Heuvelrug geeft in opdracht van ons de woningbouwgronden van De Vliegbasis Zuid (voorheen Sortie 16), De Vliegbasis Noord (voorheen Woonwijk Vliegbasis Soesterberg) en Kavels Westflank uit. In totaal gaat het om circa 450 woningen. B.V. Hart van de Heuvelrug heeft een selectieprocedure doorlopen ten behoeve van het vastleggen van drie marktpartijen (ontwikkelaars) om de projectmatige woningbouw te realiseren. Daarnaast worden ook kavels aan particulieren verkocht. B.V. Hart van de Heuvelrug selecteert ook een civiel aannemer om De Vliegbasis bouw- en woonrijp te maken. Voorafgaand aan het bouwrijp maken is het plangebied functievrij gemaakt zodat in 2026 daadwerkelijk gestart kan worden met de woningbouw.
3. B.V. Hart van de Heuvelrug pakt in onze opdracht de PFAS verontreiniging van de bodem en het grondwater op de voormalige vliegbasis aan. Na het opstellen van een saneringsplan op hoofdlijnen en het verkrijgen van een beschikking zal in 2026 gestart worden met de sanering/uitvoering.

• De sloop van de opstallen en verhardingen zijn gereed en de inrichting van het natuurgebied Kamp van Zeist (15 hectare) is uitgevoerd. De inrichting van ecologische corridor over Camp New Amsterdam (14 hectare) is in uitvoering.  
• Voor het project De Vliegbasis zijn de  ruimtelijke procedures afgerond en ontheffingen/vergunningen voor flora en fauna-activiteiten aangevraagd danwel afgerond en daarmee onherroepelijk. Partners zijn geselecteerd en de eerste planontwikkelingen uitgewerkt. Het bouwrijp maken van de plangebieden is gestart.  
• Het PFAS saneringsplan op hoofdlijnen is gereed; de procedures en aanvragen voor beschikkingen, vergunningen en ontheffingen zijn doorlopen, de plannen van aanpak (deelplannen) en werkbestekken zijn afgerond en diverse benodigde aanbestedingsprocedures doorlopen, zodat nadien met de sanering kan worden gestart.

Meerjarendoel

1.2.3

Groen groeit beter mee met rode ontwikkelingen

1. We werken in het samenwerkingsprogramma Groen Groeit Mee met onze Pact partners, publiek /privaat, samen aan de ambitie om het (recreatieve) groen en water in onze regio evenwichtig mee te laten groeien met de duurzame verstedelijking.  
2. We werken samen met onze regiopartners in vijf voorbeeldgebieden om te komen tot integrale ontwikkelperspectieven voor het toevoegen van publiek toegankelijk recreatief groen uitloopgebied in relatie tot de verstedelijkingsopgave.
3. We ondersteunen gemeenten bij het aantoonbaar bijdragen aan publiek toegankelijk of beleefbaar groen, gekoppeld aan de uitbreidingslocaties. Waarbij de inwoners toegang krijgen tot landschappen met een kwaliteit die aansluit bij recreatieve wensen en behoeften en waarbij kwetsbare natuurgebieden worden ontlast.

• In de Groen Groeit Mee voorbeeldgebieden hebben we met de betrokken partijen samenwerkingsovereenkomsten gesloten om gezamenlijk te komen tot concrete projecten inclusief de bijbehorende bekostiging en zijn we gestart met een deel van de uitvoering van deze projecten.
• Met de tenderregeling willen wij projecten bekostigen tussen het stedelijke en landelijke gebied om de ontwikkeling van doorgaand groen, groen van voordeur tot landschap stimuleren en daarmee de ontwikkeling van groene corridors versterken.
• In 2026 hebben we een monitor opgesteld waarmee we de kwantitatieve en kwalitatieve resultaten van GGM in beeld kunnen brengen.

Meerjarendoel

1.3.1

Het provinciaal volkshuisvestingsbeleid ondersteunt beter de volkshuisvestingsopgave

1. Beleid: We ontwikkelen volkshuisvestingsbeleid op basis van wettelijk instrumentarium om de volkshuisvestingsopgave aan te pakken. We nemen een regierol over de volkshuisvestingsopgave in lijn met het Wetsvoorstel versterking regie volkshuisvesting. We gaan het proces en de uitwerking voor een provinciaal volkshuisvestingsprogramma (met aandacht voor o.a. aantallen, passendheid, toekomstbestendigheid, netbewust bouwen,  leefbaarheid en betaalbaarheid) verder vormgeven. We nemen onze rol in het stimuleren, richting geven, ondersteunen en toezicht houden t.a.v. de uitwerking van de regionale afsprakenkaders van de huisvesting van ouderen en aandachtsgroepen met een evenwichtige verdeling.  We informeren PS via de kaders van de Omgevingsvisie en de verkenning voor het Volkshuisvestingsprogramma. In onze regierol geven we aan wat de provinciale volkshuisvestingsopgave is.
2. Expertise: Om de de volkshuisvestingsopgave aan te pakken, adviseren we zodanig dat woonruimte die wordt toegevoegd in de provincie Utrecht passend, betaalbaar, toekomstbestendig en netbewust is. Dit bevorderen we onder andere via de afspraken die we hebben gemaakt met gemeenten, corporaties, waterschappen en marktpartijen (zoals in de woondeals, het convenant toekomstbestendige woningbouw, een betere borging in Omgevingsvisie en verordening). Daarnaast organiseren we verschillende inhoudelijke sessies, zijn we aanspreekbaar voor vragen en ontwikkelen we tools en handreikingen die gemeenten en bouwende partijen verder helpen, zoals op het gebied van netbewust bouwen en aandachtsgroepen.  
3. Monitoring: We zetten ons in voor het terugdringen van het woningtekort tot 2% in 2030. We bevorderen de bouw van woningen in het betaalbare segment. We streven ernaar om de woningbouwprogrammering op regionaal en gemeentelijk niveau te laten voldoen aan de eis van twee derde betaalbaarheid en dat 30% van de woningen die worden toegevoegd sociale huurwoningen zijn.  Deze ambities en afspraken worden nauwlettend gemonitord. We ontwikkelen de planregistratie en de monitor wonen door zodat we beter regie kunnen voeren op het woondossier.

• In 2026 is het volkshuisvestingsprogramma gereed voor vaststelling (afhankelijk van wetgevingstraject).  
• De Regio-indelingen t.b.v. de huisvesting van aandachtsgroepen zijn vastgesteld door GS, in lijn met het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting.
• In samenwerking met alle woondealpartners (Rijk, regio, gemeenten en woningcorporaties) zijn de drie regionale woondeals herijkt. Bij de 3 Versnellingstafels in de regio's werken provincie, gemeenten, corporaties en bouwpartners samen om de belemmeringen in de bouw op te lossen.

Meerjarendoel

1.3.2

De woningbouwopgave vindt sneller en vraag gestuurd plaats.

1. We zetten ons actief in om de sleutelprojecten uit de regionale woondeals sneller te realiseren. Dit doen wij door het bieden van kennis- en netwerkbijeenkomsten, de inzet van ons expertisenetwerk, het jaarlijkse woningbouwcongres en diverse pilots voor betaalbare en toekomstbestendige, netbewuste woningbouw. Tevens ondersteunen wij onze partners financieel door het uitkeren van flexpoolmiddelen, het meefinancieren van WBI-aanvragen en het afdekken van het laatste deel van de onrendabele top. Gezien de grote tekorten geven we extra prioriteit aan projecten van meer dan 500 woningen.  
2. We hebben een aanjaagrol in de aanpak van provinciebrede knelpunten en randvoorwaarden in de woningbouw. We voeren hier ook een actieve lobby op richting het Rijk.
3. We gaan aan de slag met pilotprojecten gericht op het beter benutten van de bestaande voorraad.  

• We voeren het programma Versnelling Woningbouw en de herijkte regionale Woondeals uit en jagen hiermee de planvorming en realisatie van voldoende de woningen aan.
• Wij leveren concrete ondersteuning aan woningbouwprojecten in alle 26 Utrechtse gemeenten. Deze ondersteuning leveren we aan gemeenten en corporaties,.
• We ondersteunen projecten die woningen toevoegen door beter benutten en jagen dit verder aan door de mogelijkheden van beter benutten van de bestaande voorraad onder de aandacht te brengen bij stakeholders.

Meerjarendoel

1.3.3

Wijken zijn vitaler door een integrale aanpak van sociale en fysieke wijkvernieuwing

1. We werken aan de verbetering van het woon- werk- en leefklimaat in aandachtswijken. Dit doen wij door het uitvoeren van de Regiodeal voor de aanpak van de wijken Overvecht in Utrecht, Centrale As in Nieuwegein, Vollenhove in Zeist en Liendert in Amersfoort.  
2. We bestendigen de integrale aanpak met fysieke, sociale en economische projecten en interventies en sturen op basis van geleerde lessen bij in de uitvoering.   
3. We werken op verschillende niveaus samen met Rijk en gemeenten als één overheid en spelen een verbindende rol tussen betrokken partijen door het organiseren van kennisuitwisseling en netwerkbijeenkomsten, monitoring en het doen van aanvullend onderzoek.

• Het kennis- en monitoringsprogramma levert bruikbare informatie op over effectieve interventies en kan worden benut voor bijsturing van de integrale wijkaanpak. Het participatieve deel van het monitoringsprogramma loopt met ruimte voor lokaal maatwerk.
• Er is een (provinciebreed) leernetwerk voor de Vitale Wijken aanpak gericht op kennisdeling over de effectiviteit van interventies in de vier wijken. Dit wordt communicatief ondersteund.
• Er is een lerende aanpak waarbij succesvolle interventies en lessons learned worden benoemd en gedeeld met alle gemeenten binnen de provincie.

Meerjarendoel

1.3.4

Het aantal plekken voor opvang van asielzoekers en de huisvesting van statushouders sluit beter aan bij de opgave.

1. We ondersteunen gemeenten bij het vinden en realiseren van voldoende kwalitatieve opvangplekken voor asielzoekers die passend zijn in de omgeving. Dit doen wij conform de Utrechtse Aanpak.
2. We coördineren de provinciale opgave voor de opvang van Oekraïense ontheemden.
3. We ondersteunen gemeenten in de huisvesting van statushouders. We werken hierin samen met het toezicht op de uitvoering van de gemeentelijke taakstelling huisvesting vergunninghouders (10.6.1 IBT).

• We ondersteunen gemeenten in het vinden van oplossingen in de asielketen en het voldoen aan de de wettelijke taakstellingen voor de opvang asielzoekers en de huisvesting van statushouders.  
• We ondersteunen gemeenten in het voldoen aan hun opgaven voor de opvang van Oekraïense ontheemden.
• We ondersteunen het bestuurlijk proces gericht op coördinatie en regie via de Provinciale Regie Tafel (PRT).